Bir Yokediliş Öyküsü

Panthera Pardus Tulliana
- Bir Yok Oluş, Yok Ediliş Öyküsü -

Hani son kuşlardan bahsederiz ya ara sıra; bu öykümüz de son panterle, ama Afrika'nın değil, Anadolu'nun Neolitik çağlardan beri sakini olmuş Anadolu Panteri ve 17 Ocak 1974'te Beypazarı'nda bıraktığı son pati izi ile ilgili. Yirminci yüzyıl kapıyı çalarken tarihin en kanlı katliamlarına tanık olmuş Ruanda'da, milyonlarca insanın öldüğü Tutsi ve Hutu kabilelerinin savaşlarında gorillerin yok olma noktasına gelişleri gibi, yirminci yüzyıl boyunca da pek çok hayvan nesli, insanların gözlerini bürümüş kandan nasiplerini almışlardı. Anadolu Leoparı'na ilk bilimsel "Felis tulliana" adı, 1856'da Fransız zoolog M. A. Valenciennes tarafından, Klikya Valisi'yken Anadolu Panteri ile ilgili ilk bilgileri derleyen Romalı Marcus Tullius Cicero'ya ithafen verilmişti. "Tullius" ismi Anadolu'nun panterine giderken "Cicero" ismi de Ankara'nın köstebeğine, ikinci dünya savaşındaki asrın casusu İlyas Bazna'ya takılacaktı. Anadolu panterleri, Ege Bölgesi, Toros Dağları, Köroğlu Dağları'nda doğal yaşamlarını sürdürmeye çalışırlardı. Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde ise boyutları daha küçük olan İran Parsı (Panthera Pardus Saxicolor) yaşardı. Sonuncusu Şubat 1970'te Hakkari, Uludere'de Şehit Şen tarafından vuruluncaya kadar Anadolu'da kaplan da (Panthera tigris virigata) yaşardı. Prof. Dr. Turhan Baytop'un araştırması ve bulguları, Nihat Turan'ın "Türkiye'nin Memelileri" kitabında da yer almış; bu son Hazer Kaplanı'nımızın kuyruğunun Irak'lı bir aşiret reisine kamçı olarak kullanılması için satıldığı belirtilmişti. Şu anda son kaplanımızın postu kuyruksuz olarak Ali Üstay Koleksiyonu'nda bulunmaktadır. Hitit Kabartmaları'nda bile yer alan Anadolu'daki aslanların sonuncusu ise 1890'da vurulmuştu. Aslanımız gibi "çita"mıza da Anadolu'nun 20. yüzyılını göstermemiştik. Yirminci yüzyıl boyunca pek çok Anadolu Panteri avcılar tarafından kaplan kapanlarına düşürülerek ya da domuz avında kullanılan şevrotinlerle (dokuz bilya/buck-shot) acımasızca öldürülüp, avcıların omuzlarında, fotoğraf makinelerine verilen pozlarda yer almışlardı.

Yazının tamamı için http://www.anapan.com/son_anadolu_panteri_yazi.htm adresine göz atmakta fayda var. Sunu dosyası için buraya tıklayın.